Auteur: Neelke Tromp.
Door onderzoekers is de afgelopen decennia gezocht naar een gezamenlijke pathofysiologie voor diverse functionele somatische syndromen (FSS) zoals chronischevermoeidheidsyndroom (CVS), fibromyalgie (FM) en prikkelbaredarmsyndroom (PDS), vanuit de hypothese dat deze syndromen gezien kunnen worden als verschillende uitingsvormen van hetzelfde probleem. De basis voor deze gedachte is gelegd in een artikel van Wessely e.a. (1999), ‘Functional somatic syndromes: one or many?’, waarin de auteurs overlap beschreven tussen de onderzochte FSS. Een argument dat deze zienswijze ondersteunt, is dat alle FSS geassocieerd zijn met psychiatrische problematiek, met name met angst en depressie.
In dit onderzoek is de prevalentie van angst- en stemmingsstoornissen onderzocht bij patiënten met CVS, FM en PDS en zijn de drie groepen onderling met elkaar vergeleken om zo verschillen en overeenkomsten in psychiatrische comorbiditeit bij deze FSS in kaart te brengen. De data voor het onderzoek zijn afkomstig uit de LifeLines database. LifeLines is een grote prospectieve cohortstudie in Noord-Nederland naar gezondheid en gezondheidsgerelateerd gedrag bij 165.000 mensen. De data zijn verzameld tussen 2006 en 2012 middels vragenlijsten waarbij comorbide psychiatrische stoornissen waren uitgevraagd door getrainde medische professionals aan de hand van de Mini International Neuropsychiatric Interview (MINI). Om er zeker van te zijn dat de lichamelijke klachten geen verband hielden met een somatische aandoening, zijn data van mensen met een combinatie van FM en reumatoïde artritis, of IBS en ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, of CVS en multipele sclerose, niet meegenomen in het onderzoek.
Uiteindelijk bleken de gegevens van ruim 91.000 deelnemers bruikbaar. Van hen had 1.3% klachten van CVS, 3% FM en 9.7% IBS. Het aantal vrouwen met FSS bleek vier keer zo groot te zijn als het aantal mannen met FSS. De meeste mensen met FSS (79%) hadden geen comorbide FSS, hierbij viel op dat vooral de mensen met IBS geen andere FSS rapporteerden. In de groep mensen die wel meer dan één FSS hadden, bleek het aantal mensen met alle drie syndromen veel hoger dan op basis van de prevalenties van de FSS te verwachten was. Dit laatste is een opvallende bevinding en suggereert mogelijk een gezamenlijke etiologie van de verschillende FSS.
De meeste mensen met FSS voldeden niet aan de criteria van een stemmingsstoornis of angststoornis maar gelijkertijd kwam naar voren dat deze stoornissen toch significant vaker voorkwamen dan bij mensen zonder FSS. Gedeeltelijk was dit te wijten aan de overlap van criteria voor CVS en depressie, maar ook als hiervoor werd gecorrigeerd, bleven de verschillen bestaan. Bij mensen met CVS kwamen iets vaker stemmings- en angststoornissen voor dan bij mensen met IBS en FM en bij mensen met FM kwam, vergeleken met de groep met IBS, iets vaker depressie voor.
Het is niet mogelijk om op basis van deze studie te zeggen of FSS tot psychiatrische problematiek leiden of vice versa of dat ze allen een uiting zijn van dezelfde onderliggende pathologie. Voor alle hypotheses is bewijs gevonden, waarbij het bewijs het sterkst was voor de veronderstelling dat depressie en angst risicofactoren zijn voor het ontwikkelen van FSS (Jansens e.a. 2010).
Wat wel geconcludeerd kan worden is dat er maar ten dele een overlap bestaat tussen FSS en angst- en stemmingsstoornissen en dat de meeste mensen met FSS deze stoornissen niet hebben. Dit betekent dus ook dat FSS niet eenvoudigweg gezien kunnen worden als de somatische uitingsvorm van angst of depressie, maar stoornissen zijn met een eigen biopsychosociale ontstaanswijze waarbij soms overlap is in de biologische, psychische of sociale factoren die kunnen leiden tot psychiatrische problematiek.
Auteur: Judith Rosmalen. In dit boek legt Saskia de Bruin uit wat haar visie is op Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten, oftewel SOLK. Ze beschrijft op basis van haar eigen ervaringen hoe zij denkt dat deze klachten ontstaan en hoe een gevoelvoller leven ze kan oplossen. Het boek bestaat uit vier delen. In het eerste…
Auteur: Maartje van den Berg. Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) komt frequent voor en heeft impact op de kwaliteit van leven van patiënten. Effectieve behandelingen voor PDS variëren: medicatie, dieetadviezen en psychotherapie (bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie of hypnotherapie). Het is belangrijk om meer te weten over de invloed van de behandelvoorkeur van patiënten. Als de behandeling van voorkeur wordt…
Auteur: Anne Geeke Lever. Irritable Bowel Syndrome, ofwel prikkelbaredarmsyndroom (PDS), en Inflammatory Bowel Disease (IBD), ofwel inflammatoire darmziekte, zijn twee condities waarbij het maagdarmstelsel is aangedaan en klachten als buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree of verstopping kunnen optreden. Bij PDS is de functie van het maagdarmstelsel verstoord. Bij IBD is er sprake van een ontsteking van (een deel…
